Deutsche Bank heeft dringend nieuw kapitaal nodig. De Britse topman John Cryan heeft vier opties. Maar die zijn alle vier niet of zeer moeilijk uitvoerbaar, en lossen Cryan’s grootste probleem niet op.
Een boete van mogelijk veertien miljard dollar van justitie in de VS, terwijl de eigen beurswaarde nog maar vier miljard hoger ligt: Deutsche Bank dreigt alsnog de hoogste prijs te betalen voor haar wangedrag vóór de kredietcrisis.
Zo’n aderlating zou het kernkapitaal van Deutsche, toch al lager dan bij andere grootbanken, gevaarlijk dicht bij de minimumgrens brengen. Deutsche zal dus ergens nieuw vermogen vandaan moeten halen.
De nieuwe Britse CEO John Cryan vindt de Amerikaanse boete veel te hoog en “peinst er niet over” deze te betalen. Hij denkt deze te kunnen schikken voor ergens tussen de twee en vijf miljard euro.
Erg realistisch lijkt dat niet: collega Bank of America betaalde een boete van dertien miljard dollar, JPMorgan zelfs bijna zeventien miljard dollar. Als justitie in de VS zulke bedragen weet te ontworstelen aan Amerikaanse banken, waarom dan niet aan Deutsche?
Hoe dan ook: Cryan heeft veel geld nodig, en vlug een beetje. Welke opties heeft hij?
1) Nieuwe aandelen uitgeven?
De voornaamste verklaring voor de gekelderde beurskoers is dat beleggers het zat zijn de portemonnee te trekken om Deutsche uit de brand te helpen. Een aandelenemissie nu zou hun bezit verder doen verwateren en de koers, en daarmee de opbrengst, nog verder drukken. Toch noemt Forbes-columniste Frances Coppola zo'n emissie "vrijwel zeker".
Wat ook niet helpt, is dat Deutsche momenteel "de lieveling van de shortsellers" is. Dat wil zeggen: beleggers die speculeren op koersdalingen.
(Volg de koers van Deutsche Bank realtime op finanzen.nl.)
De "shorties" vormen een kleine, maar invloedrijke gemeenschap van hedgefondsmanagers, analisten en steenrijke beleggers, veelal oud-zakenbankiers die Goldman Sachs - of Deutsche - hebben verlaten om eindelijk het hart op de tong te kunnen dragen.
Deze kongsi praat en speculeert Deutsche al tijden verder de put in. Momenteel hebben beleggers 39 miljoen aandelen Deutsche geleend - de meest nauwkeurige maatstaf voor shorting. Dat mag slechts 2,8 procent zijn van het totale uitstaande kapitaal, het is wel twee keer zoveel als een jaar geleden.
2) Tafelzilver verkopen?
Door fusies en overnames is Deutsche de laatste twintig jaar uitgedijd tot een gigantisch conglomeraat met de meest uiteenlopende activiteiten in zowat alle landen op aarde. Er móet geld te verdienen zijn door dit leger aan dochters in de etalage te zetten. Maar eenvoudig is dat niet; veel van die dochters leiden zelf een kwakkelend bestaan, en de hoge nood bij Deutsche maakt dat potentiële kopers de Duitse grootbank het vel over de neus halen.
Probleemkind PostBank is alweer van de markt gehaald omdat er geen kopers te vinden waren die een fatsoenlijke prijs wilden betalen. En de verkoop van een belang in de Chinese HuaXia Bank, waarmee Deutsche 3,7 miljard euro hoopt te verdienen, is al maanden over tijd.
Deze week verkocht Deutsche haar Britse dochter Abbey Life voor 1,1 miljard euro aan Phoenix, een Britse specialist in het opkopen en runnen van levensverzekeraars die geen nieuwe klanten meer aannemen. Phoenix betaalde 20 procent minder dan de werkelijke waarde van de polissen van Abbey, naar eigen zeggen een hogere korting dan op enige andere deal die Phoenix de afgelopen tien jaar deed.
De verkoop van Abbey levert Deutsche dan ook een verlies op van achthonderd miljoen euro vóór belasting door afschrijvingen op goodwill en immateriële activa. De bank moest ook een bruidsschat meegeven van 175 miljoen euro om Phoenix te vrijwaren van mogelijke schadeclaims tegen Abbey vanwege een onderzoek door de Britse financiële waakhond FCA naar wanpraktijken van zes levensverzekeraars.
Eigenlijk zou Cryan zijn vermogensbeheerder Deutsche Asset Management moeten verkopen. Maar ook daar peinst hij niet over: dat is echt het kroonjuweel van zijn bank, en zo verweven met de overige activiteiten dat het moeilijk is te ontvlechten.
3) Redding door de Duitse staat?
Het Duitse weekblad Die Zeit kwam deze week met het nieuws dat ambtenaren in Brussel, Berlijn en Frankfurt in het diepste geheim werken aan publieke reddingsplannen voor Deutsche, voor het geval de bank drastisch meer kapitaal nodig heeft en dat niet op eigen kracht bij elkaar kan krijgen - een kans die, gezien het voorafgaande, nu al beter een zekerheid kan worden genoemd. Eén optie zou zijn dat de Duitse staat een belang neemt van 25 procent in de bank.
De bondsregering ontkende het bericht meteen in alle toonaarden. Deutsche zou op niet één eurocent Duitse staatshulp mogen rekenen - een duidelijk signaal ook naar de Amerikanen, dat de Duitse belastingbetaler hun megaboete van veertien miljard dollar niet wenst te subsidiëren.
Angela Merkel en de haren moeten ook wel. Sinds 2008 hebben zij andere EU-lidstaten herhaaldelijk vermanend toegesproken over hun financiële frivoliteiten.
Nog onlangs verzetten zij zich krachtig tegen een plan van de regering-Renzi om de financieel zwakke en versplinterde Italiaanse banken voor eens en voor al goed te saneren. En dat terwijl het een publiek geheim is dat de Duitse bankensector zucht onder precies hetzelfde euvel.
Duitsland telt een veelheid aan regionale retailbanken. Hun felle onderlinge concurrentie holt niet alleen de thuismarktwinsten van deze Landesbanken zelf uit, maar ook die van de paar grote zakenbankbroers zoals Deutsche.
Een ander probleem voor Merkel is dat Duitse staatshulp voor Deutsche Bank het Europese saneringsfonds-in-wording voor failliete banken nog vóór de geboorte om zeep zou helpen.
4) Fuseren dan maar?
Eind augustus berichtte het Duitse Manager Magazin dat Deutsche een fusie had overwogen met haar grote Duitse rivaal Commerzbank. Fusies en overnames tussen banken is een gebed zonder end.
Denk aan ABN Bank en Amrobank in 1990 en de overname van Bear Stearns door JPMorgan in 2008. Zulke operaties maken enorme besparingen mogelijk, en financiële krachtenbundelingen waardoor de markten beter bespeeld kunnen worden.
Maar dit pad ligt, behalve voor de hand, ook bezaaid met lijken. RBS en Fortis dreigden in 2008 te bezwijken aan hun overname van ABN Amro en moesten met belastinggeld worden gered. Net als Lloyds, nadat zij zich had overeten aan HBOS. En in Spanje gebeurde hetzelfde met Bankia, luttele jaren nadat die nieuwe bank was ontstaan uit een groep noodlijdende spaarbanken.
En dan is er nog een politieke kleinigheid. Hoe moeten politici verkopen dat banken nóg groter moeten worden om te kunnen overleven, nu hun kiezers er miljoenvoudig van overtuigd zijn geraakt dat de banken too big to fail zijn?
Daar komt nog bij dat alle Europese grootbanken lijden aan dezelfde kwalen. Een uittocht van beleggers, een chronisch tekort aan kapitaal, regelgevers en toezichthouders die de teugels zo strak hebben aangetrokken dat bankieren in Europa in feite geen werkbaar businessmodel meer is. Commerzbank doet precies hetzelfde als Deutsche: duizenden mensen ontslaan, stoppen met dividend betalen.
Conclusie: Deutsche Bank kan geen kant op
De opties die John Cryan heeft, zijn om voornoemde redenen niet of zeer moeilijk uitvoerbaar. Maar het ergste is dat zij geen begin van een oplossing vormen voor Cryan's echte probleem: Deutsche Bank maakt als geheel structureel te weinig winst.
Geen enkele bankvorser, laat staan de shorties, hecht enig geloof aan de herhaalde verzekeringen van de Duitse overheid dat er geen cent publiek geld naar Deutsche zal gaan.
Liefst acht jaar na de kredietcrisis is Deutsche Bank domweg nog altijd veel te groot om te laten omvallen. Maar zelfs een staatsredding kan het winstprobleem niet verhelpen.
Sterker nog, het winstprobleem maakt zo'n operatie politiek nog minder verkoopbaar. "Deutsche Bank zal langzaam wegzinken in vergetelheid", voorspelt Frances Coppola van Forbes dan ook, "terwijl de aasgieren haar beenderen kaalpikken."
